.jpeg) |
| Chế Linh - Hùng Cường - Duy Khánh - Nhật Trường |
Người ta sẽ nghĩ ngay đến bốn nam-ca-nhạc sĩ nổi tiếng, được mệnh danh “tứ trụ tân nhạc” là Duy Khánh, Hùng Cường, Nhật Trường-Trần Thiện Thanh, Chế Linh-Tú Nhi.
Trong 4 ca nhạc sĩ thì có 3 người quê quán miền trung ngoại
trừ Hùng Cường sinh ở Hải Phòng (quê mẹ) đến 1 tuổi thì cha ông gốc Bến Tre– vốn
là thuỷ thủ tàu viễn dương– đưa gia đình vào nam. Sau gia đình lên Saigon định
cư lúc ông 4 tuổi.
*Ai ra xứ Huế
thì ra/ Ai về là về núi Ngự
Ai về là về sông Hương
Nước sông Hương còn thương chưa cạn
Chim núi Ngự tìm bạn bay về
Người tình quê ơi người tình quê
Thương nhớ lắm chi (Ai Ra Xứ Huế)
*Đã bao lâu rồi
không về miền Trung thăm người em
Nắng mưa đêm ngày cách trở giờ xa xôi đôi đường
Người ơi có về miền quê hương thuỳ dương
Nước chảy còn vương bao niềm thương
Cho nhắn đôi lời…(Thương Về Miền Trung)
–Văn Cao: Làng Tôi
–Trịnh Lâm Ngân: Xuân Này Con Không Về. Ca khúc này dù
hơn nửa thế kỷ vẫn thịnh hành, bởi diễn tả nỗi lòng của hàng triệu người con xa
gia đình (ngày trước bởi chiến tranh, ngày nay bởi tha phương viễn xứ)
–Hoàng Thi Thơ: Đường Xưa Lối Cũ, Ai Nhớ Chăng Ai….
Mỗi lần nghe Đường Xưa Lối Cũ, chả biết sao tôi đều rưng rưng
buồn dù nội dung bài hát là dành cho nhân vật nam (người lính, khách lữ hành, kẻ
tha hương…)
–Phạm Duy: Một Bàn Tay, Quê Nghèo…đều thành công.
Ông còn cùng danh ca Thái Thanh trình bày hai trường ca
Con Đường Cái Quan, Mẹ Việt Nam. Vẫn nhớ giọng ca truyền cảm của ông phát ra từ
chiếc radio vào đêm khuya như ru ngủ văng vẳng bên tai:
*Bàn tay ôm anh
trong cuộc tình đầy
Một thu sang tim anh nở trọn ngày
Bàn tay ấm áp, ôi bàn tay bão táp
Bàn tay son vẽ đời đôi (Một Bàn Tay, nhạc Phạm Duy)
*Tôi vượt đường
xa xôi tìm em đã khắp nơi
Ra miền Thuỳ Dương xưa trăng nước còn mộng mơ
Nghe tiếng chuông chùa bên giòng Hương Giang lững lờ
Bến cũ cây đa nay còn thắm duyên tình xưa…
…Mong đợi từ bao lâu giờ em chết nơi đâu
Chưa trọn niềm thương yêu chưa hết lòng tìm nhau
Đây tiếng kinh cầu xin ngàn sau không vướng sầu
Dâng nén hương yêu câu thề ghi mối duyên đầu
(Nén Hương Yêu, nhạc Duy Khánh-Châu Kỳ)
*Tân nhạc:
Còn đêm nay ta với mình đi vào tình yêu
Để nhung nhớ đến trong muôn chiều
Mai mốt này cuộc đời quạnh hiu
Xa nhau xin nhớ ngày ban đầu xao xuyến
Xin nhớ người mong chờ ưu phiền
Xin nhớ đêm tiễn đưa êm đềm (Đêm Trao Kỷ Niệm, nhạc
Hùng Cường)
Nhớ tiếng hát cùng giọng ngâm thơ của ông buồn man mác
trong Ông Lái Đò của Hiếu Nghĩa sáng tác vào cuối thập niên 1940:
Tôi đã gặp một chiều trên bến nước
Ông lái đò ngồi đợi khách sang sông
Gió đưa nhẹ đôi hàng lau lả lướt
Ông lái buồn đưa mắt mỏi mòn trông…
Một dĩ vãng tự nghìn xưa chiếu dội
Mỗi chiều về sống lại giữa hồn ông
Ông chỉ muốn cuộc đời xưa đen tối
Xoá nhoà đi trong cùng tận đáy lòng…
(Ông Lái Đò, nhạc Hiếu Nghĩa)
*Phim: Khán
giả sẽ khó quên phim lãng mạn lồng trong bối cảnh chiến tranh Chân Trời Tím(1969)
ông đóng vai chánh cùng nữ tài tử Kim Vui do Lê Hoàng Hoa đạo diễn, theo tiểu
thuyết cùng tên của văn sĩ Văn Quang (viết năm 1964). Quy tụ rất nhiều tài tử gạo
cội, kinh phí sản xuất đắt giá, số doanh thu cao gấp 7 lần vốn.
Khi quyển tiểu thuyết ra đời được ba năm, nhạc sĩ Trần
Thiện Thanh đã cảm tác nhạc phẩm cùng tên Chân Trời Tím (1967) do ca sĩ Minh Hiếu
hát đầu tiên, rất thành công.
Anh hứa đưa em về nơi chân trời tím
Nghe gió êm qua trái tim từng hoàng hôn…
…Anh biết em, em mơ về nơi chân trời tím
Nghe đáy tim mơ ước khi ta tròn đôi
Nhưng anh biết muôn đời muôn kiếp sau
Anh với em không hề đến gần nhau
(Chân Trời Tím, nhạc Trần Thiện Thanh)
Hai năm sau (1969)mới dựng thành phim. Do ca khúc đã được
trình làng rồi, nên các nhà làm phim muốn tìm nhạc phẩm mới. Họ chọn hai bản nhạc
của Phạm Đình Chương đều do danh ca Thái Thanh hát là Nửa Hồn Thương Đau, Người
Đi Qua Đời Tôi (phổ thơ Trần Dạ Từ).
Hùng Cường còn đóng trong phim Nắng Chiều, Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang…
*Cải lương:
Ông cùng nghệ sĩ Bạch Tuyết hợp thành đôi bạn diễn cải lương đưa tên tuổi hai
người lên hàng nghệ sĩ ăn khách nhất một thời với các tuồng: Tuyệt Tình Ca, Nửa
Đời Hương Phấn, Tướng Cướp Bạch Hải Đường…
*Kịch nghệ:
tài nghệ ông sánh ngang với Vân Hùng, La Thoại Tân, Thẩm Thuý Hằng, Kim Cương,
Tuý Hồng…
Lời chia tay cay đắng/ Tàu đi trong đêm vắng
Lướt qua cánh đồng gió xanh/ Mắt cay hình mỏng manh
Tránh xa lời thế gian/ Con tàu trốn nhanh trong lòng núi
sâu…
…Đêm nay xa Paris bằng trái tim mang sầu bi
Con sông Seine xanh lơ là duyên kiếp của xa xưa
Có em bên tôi, đời bỗng thấy vui tươi
Tàu về sẽ mang một toa thương yêu…
(Tàu Về Tương Lai, nhạc Lam Phương)
*Cao ngất Trường
Sơn, ôm ấp tình thương nước ra sông dài
Tìm về biển đông, tình yêu thành sông Thái Bình Dương…
(Biển Mặn, nhạc Trần Thiện Thanh)
Sau này lớn lên tôi mới biết đây là nhạc phẩm do nhạc sĩ
Trần Thiện Thanh sáng tác, chứ lúc 10,11 tuổi (gì đó) chẳng những tôi đã quen
thuộc với nó mà còn cùng em gái kế chờ khi người lớn nghỉ trưa kéo nhau ra giữa
phòng đóng vai ca sĩ “biểu diễn” nhiều lần. Cùng với các bản nhạc khác nghe được
từ radio mà trong đó đa số là của ông.
*Thăm thẳm
chiều trôi, khuya anh đi rồi sao trời đưa lối
Khi thương mến nhau, hai người hai ngả tránh sao bồi hồi
(Tạ Từ Trong Đêm, nhạc Trần Thiện Thanh)
Dần lớn lên, tôi “ngưng biểu diễn vì nhận thức rõ tài
nghệ của mình thuộc loại độc đáo, chỉ riêng bản thân thưởng thức chứ lỗ tai người
đời không kham nổi”🤣. Nhường em gái có giọng ca thánh thót ngọt ngào diễn solo.
Tuy nhiên tôi thuộc thêm trong số hàng trăm bài của ông được phổ biến rộng rãi
không đếm hết: Mùa Đông Của Anh, Người Ở Lại Charlie, Anh Không Chết Đâu Anh,
Tình Thiên Thu Nguyễn Thị Mộng Thường, Chiều Trên Phá Tam Giang–dựa theo ý thơ
Tô Thuỳ Yên:
Chiều trên phá Tam Giang, anh chợt nhớ em
Nhớ ôi là nhớ đến bất tận, em ơi em ơi…
Hẹn chiều nay mà sao không thấy em
Gió hiu hiu lòng bỗng nghe lạnh thêm
Chiều mù sương hay mù khói thuốc anh…
(Chuyện Hẹn Hò, nhạc Trần Thiện Thanh)
Hay chuyện tình bi thương thời chiến làm xúc động bao
nhiêu trái tim người nghe, nhất là song ca với ca sĩ Thanh Lan.
*Ngày nào anh
yêu em, anh đã quên trong cay đắng tuyệt vời
Ngày nào em yêu anh, em hẳn quên với trời hạnh phúc mới…
(Mùa Đông Của Anh, nhạc Trần Thiện Thanh)
*Anh không
chết đâu em, anh chỉ về với mẹ mong con
Anh vẫn sống thênh thang trong lòng muôn người biết
thương đời lính
(Anh Không Chết Đâu Anh, nhạc Trần Thiện Thanh)
Bốn ca-nhạc sĩ hiện nay chỉ ca sĩ Chế Linh còn tại thế, tên
ông gắn liền với Thành Phố Buồn, do nhạc sĩ Lam Phương sáng tác.
Không những ông trình bày nhạc phẩm do nhiều nhạc sĩ khác
viết mà còn hát nhạc tự ông sáng tác với nghệ danh Tú Nhi, Lưu Trần
Lê hoặc đồng viết với các nhạc sĩ Bằng Giang, Hồ Đình Phương… tất cả
đều thành công với giọng nồng nàn, mùi mẫn, man mác buồn, âm sắc khàn phù hợp với
nhạc bolero:
Đêm buồn tỉnh lẻ, Bài ca kỷ niệm (cùng viết với Bằng Giang) Thương hận (cùng viết với Hồ Đình Phương),
Mai lỡ mình xa nhau, Đoạn buồn đêm mưa…
–Đã lâu rồi đôi lứa cách đôi nơi
Tơ duyên xưa còn hay mất
Mái trường ơi em tôi còn học nữa hay ra đi từ độ nào
(Đêm buồn tỉnh lẻ, nhạc Tú Nhi-Bằng Giang)
–Mai lỡ hai mình xa nhau
Đừng khóc cho mi hoen sầu…
(Mai lỡ mình xa nhau, nhạc Tú Nhi)
Phần tôi, nhớ nhiều về giọng ca ông trong:
*Trở lại
chuyện hai chúng mình
Khi em với anh vừa biết đam mê tình yêu tràn trề
Đường mòn đêm vắng bước chân em nhớ tên…
(Con đường mang tên em, nhạc Trúc Phương)
*Em ơi nép vào
lòng anh
Má kề bên nhau ta nhắc chuyện ngày qua
Cho mối duyên thêm mặn mà
Em ơi nếu mà sau nầy
Giấc mộng không thành thì đành đôi ngã chia ly
Chớ đừng u sầu làm chi…
(Đôi ngã chia ly, Nhạc Khánh Băng)
*Hái trộm hoa rừng
để trao một người ngày xưa anh đã hứa
Màu hoa kỷ niệm tuy đã tàn úa tâm tư vẫn dạt dào
(Hái trộm hoa rừng, nhạc Trương Hoàng Xuân)
Tiểu sử viết rằng Chế Linh có nguồn gốc Chiêm (Chăm,
Champa...). Có phải vì vậy mà ông trình bày ca khúc Hận Đồ Bàn* của nhạc sĩ
Xuân Tiên một cách xuất sắc, ai oán, tiếc thương cho một vương quốc đã bị xoá sổ
vào hậu bán thế kỷ 15?
Tôi đã đọc về lịch sử thành Đồ Bàn (Trà Bàn) là kinh đô của
vương quốc Chiêm nhưng không biết nó toạ lạc ở đâu, cho đến cách đây 2 năm có dịp
đến Bình Định thăm di tích anh em Quang Trung Đại Đế mới khám phá thành Đồ Bàn
thuộc xã An Nhơn cách Quy Nhơn chỉ 27 km.
*Ca sĩ Trường Hải diễn tả nhạc phẩm này cũng rất xúc động.
–Rừng hoang vu/ Vùi lấp bao nhiêu uất căm hận thù
Ngàn gió ru/ Muôn tiếng vang trong tối tăm mịt mù
–Vạc kêu sương/ Buồn nhắc đây bao lúc xưa quật cường
Đàn đóm vương/ Như bóng ai trong lúc đêm trường về…
–…Người xưa đâu/ Mà tháp thiêng cao đứng như buồn rầu
Lầu các đâu/ Nay thấy chăng rừng xanh xanh một màu
Người xưa đâu? Người xưa đâu? Người xưa đâu?
(Hận Đồ Bàn, nhạc Xuân Tiên)
Thanh Hà
10/2025
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét