Trà Hoa Nữ

Tản văn của Thanh Hà (Switzerland)

Trà Hoa Nữ của TH

1.

Cách đây vài năm, tôi được bạn tặng cho cây Trà Hoa Nữ nhân dịp gì đó, quên rồi.

Hình như là sinh nhật – chà, mừng sinh nhật là từ lúc sống ở châu Âu, phú quí sinh lễ nghĩa ấy mà. Theo phong tục nhà chồng, chỉ mừng ngày sinh, ngày cưới, Noel, tết dương lịch. Nghĩa là ngày gì vui thì mới tổ chức ăn uống, hội tụ, chứ không tổ chức kỷ niệm ngày buồn, người thân qua đời.

Tôi yêu tất cả các loài hoa trên thế gian nầy, miễn là hoa. Không phân biệt hoa dại, hoa thôn dã, hoa mọc bờ ao, bãi cạn, ghềnh đá, dọc bìa rừng hay hoa quí tộc, vương giả, thanh tao, yểu điệu, mặn mà. Kể cả hoa chỉ có sắc mà không hương tôi cũng yêu.

Vì đã là hoa thì hoa nào cũng có nét đẹp xinh, duyên dáng của mỗi loài. Giống như người con gái, mỗi người mỗi vẻ, mười phân vẹn mười.

Thực ra, hoa này gọi là cây hoa trà hay hoa chè, hay sơn trà.Chả hiểu sao hoa có nét đẹp kiêu sa không thua gì hoa hồng, hoa phong lan mà lại có cái tên bình dân thế. Rồi nhờ nhà văn Pháp Alexandre Dumas –con cho ra đời tác phẩm La Dame aux Camélias (Trà Hoa Nữ) từ đó tên tuổi của ông cũng sáng chói lẫy lừng như của Alexandre Dumas – cha, đại văn hào của Ba chàng ngự lâm pháo thủ, của Bá Tước Monte Cristo ...v..v.
Có thể từ tác phẩm này mà hoa trà được tôn vinh lên chăng?

Trong truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du có câu thơ:

Chim hôm thoi thót về rừng
Đoá trà mi đã ngậm trăng nửa vành

Và:

Tiếc thay một đoá trà mi
Con ong đã tỏ đường đi lối về

Trong Cung Oán Ngâm Khúc, có câu:

Cái đêm hôm ấy đêm gì
Bóng dương lồng bóng trà mi trập trùng

A, thì ra hoa còn có cái tên đẹp mỹ miều là trà mi, hay trà my? 

Trà Hoa của TH

(hồi xưa, trên các bản nhạc được in khổ lớn, tôi thấy có tên 1 tác giả là Tôn Nữ
Trà Mi, mà sau khi tìm hiểu thì biết là một biệt danh khác của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Ôi trời, cái tên gợi lên nét trang đài quí phái của thục nữ, mà ai dè là của một đấng đàn ông, hơi thất vọng vì ảo mộng sụp đổ.)

Từ chuyện này tôi nhảy xọ qua chuyện kia, đúng là... như tôi nói: càng già càng nhiều chuyện. Nhưng có sao đâu nhỉ, vì đây là tản văn mà. Đã gọi là tản văn thì mình có thể viết đủ thứ những gì chứa trong đầu.

Tôi có đọc một bài viết mà tác giả cho rằng hoa trà mi và hoa mẫu đơn là một. Tôi không rành lắm, theo thiển ý, chỉ biết hoa trà trong tiếng Pháp là camélia, còn mẫu đơn hay thược dược là dahlia. Ngoài ra còn một loại cùng họ hàng nửa, là pivoine. Hoa mẫu đơn có một câu chuyện khác nửa, thú vị không kém. Nhưng thôi, tôi không kể ra bây giờ đâu. Có thể vào một lần khác chăng?!

Ngày xưa dung nhan đẹp xinh
Môi mẫu đơn gọi xuân tình dâng ai (thơ T.H)

2.

Tôi thích gọi tên cho loài hoa này là Trà Hoa Nữ.

Vì câu chuyện tình bi thương của nhà văn Pháp để lại ấn tượng quá sâu sắc trong tôi khi đọc nó vào năm tôi 16,17 tuổi; cái tuổi bắt đầu mộng mơ, dệt gấm thêu hoa. Nhìn đâu cũng thấy màu hồng tươi sáng, và con đường tương lai thì rộng mở đón chào. Tôi là người lạc - quan – ngây – thơ ( hay ngây ngô), thích đọc những câu chuyện mà kết thúc có hậu như cổ tích ấy. Như truyện Tấm Cám, Cô Gái Lọ Lem, Nàng Út Rẫy Dưa, Bạch Tuyết và 7 chú lùn...

Mà không phải chính cuộc đời tôi cũng tương tự như truyện cổ tích rồi hay sao?!

Vì vậy, hồi đó câu chuyện Trà hoa nữ đã ám ảnh tôi lâu lắm, cũng như tất cả những câu chuyện tình buồn mà tôi đã đọc, như: Romeo & Juliette, love story, Tristant & Iseut (cánh buồm đỏ thắm), nàng tiên cá...

Cô gái ngây thơ ngày xưa đâu rồi
Cô chỉ thấy màu hồng qua ánh mắt
Trăng gió trong hồn nhã nhạc trên môi (T.H)

Tiểu thuyết Trà Hoa Nữ kể về mối tình trái ngang của 1 thanh niên quyền quí Duval với cô kỹ nữ Marguerite Gaultier, người rất yêu thích hoa trà, thường cài hoa lên tóc hoặc áo. Bị gia đình ngăn cấm nhưng chàng vẩn nhất quyết cưới cô. Nhưng gia đình biết đánh vào yếu điểm của nàng kỷ nữ bằng cách kêu gọi sự hy sinh. Với lý do nếu anh cưới nàng làm vợ thì giới quí tộc sẽ ruồng bỏ, khinh rẻ, em gái anh sẽ không bao giờ được ai cưới nửa, và sự nghiệp của anh cũng sẽ tiêu tan mây khói.

Marguerite tuy là kỹ nữ nhưng lại sở hữu một trái tim vàng, có lòng vị tha, đã từ bỏ hạnh phúc bản thân cho người mình yêu và em gái chàng. Cô phải giả vờ là chỉ lừa dối chàng để khiến chàng tưởng thật mà xa lánh trong hận thù. 

Rồi đến một ngày, cô ngã bịnh lìa trần, chàng hiểu ra sự thật thì than ôi... cô đã nằm yên trong lòng đất lạnh.

Câu chuyện này đã lấy của tôi không biết bao nhiêu là nước mắt, như mỗi lần tôi đọc về một câu chuyện buồn dù là giả tưởng hay có thật.

Có phải dựa vào câu chuyện này mà người ta đặt ý nghĩa của hoa, là tượng trưng cho sự trường cửu, lòng trung thành và niềm hạnh phúc hay không?

3.

Thật ra trong nhà tôi trồng phong lan là chính. Tôi yêu nét đẹp thanh tao, toàn vẹn của từng cánh hoa và cả nhánh, vươn lên với dáng vẻ tha thướt mềm mại. Càng nhìn càng cuốn hút, càng ngắm càng thấy sự toàn mỹ của hoa. Phong lan tượng trưng cho tình yêu cao cả,vẻ đẹp tinh tế, một tương lai tươi
sáng.

Trà Hoa của TH

Còn cây trà hoa nữ đến nhà tôi ngẫu nhiên do bạn tặng. Coi như là nhân duyên của chúng tôi vậy. (theo thuyết Phật giáo, thì mọi sự gặp gỡ đều do nhân duyên đưa đẩy). Lúc đầu nó có rất nhiều nụ và hoa, nhưng có lẽ vì thay đổi môi trường hay vì chưa “quen“ với chúng tôi nên sau khi đã nở hết đợt hoa thì nó... nín thinh luôn, trốn mất biệt dù tôi có tưới tắm, chăm chút, trò chuyện với nó mỗi ngày nó cũng phớt lờ tôi. Chỉ có lá non là mọc ra nhiều, nhanh đến nổi tôi phải xén bớt.

Tôi vẫn được khen là có bàn tay xanh, tức là giỏi trồng cây. 
Thật vậy, mấy chục gốc phong lan nhà tôi nở hết đợt này đến đợt khác. Đặc biệt có 2 cây, nhánh ra ít nhất cũng trên 50, 60 đoá và thời gian kéo dài kỷ lục gần 18 tháng. Tôi biết rỏ, vì tôi có ghi chú ngày nở hoa cho mỗi gốc. Các nàng hưởng được 2 mùa giáng sinh lận.

Thật ra tôi không có bí quyết gì hết, chẳng qua gặp may. Hay như người ta nói: mèo mù vớ cá rán, hoặc thánh nhân đãi kẻ khù khờ vậy. Tôi chỉ việc mỗi sáng thức dậy sau khi chào hỏi chồng, là tôi đi một lượt thăm nom, xăm soi tỉa bớt lá, chiêm ngưỡng nét đẹp diễm lệ, thanh lịch của các nàng.
Sau đó mới chuẩn bị thuốc men cho chồng, rồi cùng ăn sáng với anh.

Tôi nghe nói cây cỏ cũng có cảm xúc như động vật . Nếu ta chăm sóc yêu thương thì chúng sẽ tươi tốt, sống lâu. Còn nếu ta ruồng bỏ hoặc thờ ơ thì
chúng sẽ mau tàn lụi, héo khô. Tôi có đọc vài bài nói về chuyện này, rằng: khi người thiện, người yêu chúng lại gần thì chúng có dấu hiệu vươn lá hoặc hoa lên để chào đón như thể vui mừng. Khi người ác lại gần thì chúng cụp lá xuốngnhư thể trốn lánh.

Có thật không? Tôi không biết.
Nhưng chính bản thân tôi đã vài lần chứng kiến chuyện này, mà không lý giải được vì sao!
Một lần cách nay vài chục năm. Khi căn nhà chúng tôi sinh sống bị đổi chủ bất đắc dĩ, thì hầu như toàn bộ các cây trồng trước sân, bên hông, đằng sau ( ngoại trừ cây dừa cũng trở nên cằn cỗi) đều rủ nhau chết hết . Từ cây lý, cây xoài, chuối, gốc mai 5 cánh, mai chiếu thuỷ... cho đến hàng rào dâm bụt, dây tơ hồng, hoa huệ trắng, huệ đỏ, hoa mười giờ, hoa đồng tiền, móng tay... thậm chí bụi sã, bụi rau, gừng... cùng bỏ đất về trời chứ nhất định không ở lại với chủ mới.

Trở lại với ladies Trà Mi của tôi.
Sau khi đã nở hết đợt nụ thì các nàng trốn kỷ, chỉ mọc toàn lá. Tôi biết là cây ra hoa vào khoảng tháng 11 cho đến hết tháng 5. Dọc theo mấy kẻ lá có nhú ra vài chấm tròn bé tí. Từ lúc bằng đầu cây viết bic cho đến lớn bằng giọt nước, rồi cứ vậy luôn không nhúc nhích nửa. Ngày nào tôi cũng lại gần, nhìn ngắm, dỗ dành, ước ao các nàng ăn mau chóng lớn. Hơn một năm qua đi, chẳng kết quả gì. Các nàng vẩn cứ nhỏ như giọt nước.
Lòng kiên nhẫn cũng có giới hạn. Tôi tức quá nên nói với Gaston là sẽ đem cho 
hoặc vứt vào thùng rác, ai biểu lỳ quá. Chồng tôi cũng lại gần nàng, nói vài câu an ủi: cây đang tươi tốt lại có nụ mà em đem bỏ thì tiếc, thôi chờ thêm thời gian nữa xem sao.

Tôi ghét không thèm nhìn “nó“ mỗi ngày nữa, mà chỉ chăm sóc mấy cành phong lan thướt tha vương giả thôi. Lâu lâu tưới cho ít nước là may rồi.

Có lẽ lời hăm doạ đã có tác dụng hay sao đó, một hôm tôi bỗng giật mình thấy
các nụ giờ đã lớn gần bằng đầu ngón tay!
A, thì ra các nàng đỏng đảnh này cũng biết sợ đây. Hay là các nàng có “cảm tình“ với chồng tôi, muốn anh phải chăm sóc các nàng. Nhưng vì là tôi chăm sóc nên ghen mà không chịu nở hoa hả ta? Bây giờ nghe chồng tôi về phe tôi nên biết thân mà vâng lời, vì nếu không thì sẽ bị tống ra khỏi cửa không được ở gần chồng tôi nữa?!

He he, nói đùa cho vui chứ tôi mà ghen với cả loài hoa thì hết ý kiến tôi luôn.

Rồi lần lượt các nàng hé nở. Ban đầu thì e ấp trinh nguyên, màu hồng hồng rất dễ thương như đôi má các cô gái xuân thì. Sau chuyển sang màu trắng. (Loại cây này có nhiều màu: trắng, hồng, đỏ, tím. Các nàng của tôi có màu trắng).
Chỉ tiếc cuộc đời quá ngắn ngủi, chỉ khoảng 1 tuần là tàn úa. Chả bù cho hoa hồng, hay phong lan.

Từ đó về sau, các nàng ngoan ngoãn nở hoa, tuy không nhiều nhưng đều đặn.

4.

Bất cứ ai bước vào nhà tôi, điều đầu tiên họ nhận ra ngay, là không khí – ambiance, ambience - ấm cúng, ánh sáng ngập tràn. Mùa đông cũng như mùa
hè, không hề lạnh lẽo. Một nơi chốn của tình yêu và hạnh phúc, của bình yên và tiếng cười.
Lúc đó, bạn hỏi tôi có còn ao ước điều gì nữa không, tôi đã trả lời là tôi chỉ ước sao cuộc sống của chúng tôi mãi mãi như thế, đừng thay đổi gì hết.

5.

Nhưng cuộc đời không giống như một quyển sách mà chúng ta có thể viết theo ý muốn. Có một câu tôi đọc được rất chí lý, là:
“ Chúng ta sống để chết. Chúng ta chết để sống trong cõi vĩnh hằng“

Chồng tôi đột ngột bỏ tôi mà đi. Đến tận bây giờ tôi vẩn chưa chấp nhận được ý tưởng là mãi mãi dưới trần thế này tôi chỉ còn hội ngộ với anh bằng tâm tưởng chứ không bằng con người xương thịt thật sự nữa.

Anh đã chết theo ý nghĩa ở dương gian,nhưng để sống trong cõi vĩnh hằng. Một ngày nào đó, tôi cũng sẽ gặp lại anh nơi cõi ấy.
Cây Trà Hoa Nữ, từ hôm anh ra đi thì nó cũng héo tàn rồi chết theo anh.
Tôi làm mọi cách để níu kéo nó ở lại, vô ích.
Rồi lần lượt mấy chậu phong lan cũng nối đuôi nhau mà đi.
Chính tôi là người chăm sóc chúng. Có lẽ chúng cảm nhận được là tôi không còn thiết tha gì với chúng nữa, nên chúng cũng buồn mà thoát tục chăng?
Số còn sống sót thì tàn tạ,héo úa không ra hoa nữa.

Tôi vẩn còn yêu hoa, bất cứ loại nào – ngay cả những loài có sắc vô hương. Nhưng chỉ muốn nhìn ngắm ngoài thiên nhiên chứ không muốn tự tay chăm
sóc nữa.

6.

Đây là câu chuyện về những đoá – trà – mi – trắng - của – tôi, mà tôi thì thích gọi tên Trà Hoa Nữ. Để ca ngợi những người phụ nữ có tấm lòng đôn hậu,
hy sinh hạnh phúc cá nhân cho người khác, bất chấp thân phận họ thế nào trong xã hội.

Thanh Hà

Switzerland, August, 2015