Rượu Đế Đường Xuồng

Truyện ngắn của Lanh Nguyễn

Địa danh đường Xuồng Mạch sư thúc đặt cho cái giả thuyết là do người Minh Hương nào đó họ Đường tên Xuồng có công cán với địa phương rồi được người ta lấy tên cúng cơm ra mà đặt để lưu danh muôn thuở. Chuyện đó có lẽ là ở Mỹ hay các nước khác thì đúng.
Thí dụ như Việt Dũng được lấy tên đặt cho một con đường ở Los Angeles. Còn ngày xưa ở trong những hóc bà tó người ta đụng cái gì thì đặt tên cái đó để phân biệt địa phương nầy với địa phương khác chứ không nhất thiết người được đặt tên có công trạng gì với địa phương đó cả. 
Thí dụ như ở gần nhà em sau ngày mất nước CS đào kinh thủy lợi. Ở đầu kinh có ông tên Bàng thứ 8 người ta bèn đặt tên con kinh mới là kinh Tám Bàng.
Tương tự như thế ở miệt Xẻo Rô, Xẻo Cạn, Rạch gừa, Xéo lá... hể có bất cứ cái gì dễ nhớ là người ta lấy đặt tên để phân biệt vùng đất nầy với vùng đất khác.
Còn tại sao lại có tên đó chắc phải hỏi dân kỳ cựu mấy đời lập nghiệp ở đó thì mới biết được.
Lại có vị Sư Thúc nào viết comment cho Mạch Sư thúc nói "Xuồng Tam Bản". Đệ tử xin mạn phép đính chánh tí xíu. 
Ở vùng quê sông nước miền Tây có 2 loại xuồng. Kiểu thứ nhất Mạch sư thúc nói qua đó là kiểu xuồng 3 lá, lường bằng dể lướt trên vùng nước cạn, nhưng không vững khi di chuyển trên sông. Kiểu thứ nhì là xuồng Cần Thơ, lường xuồng hơi bủm hình vòng bán nguyệt, có 5, 6... be xuồng tùy theo kích thước lớn nhỏ. Sau nầy còn có thêm vỏ dọt đống ở Tắc Ráng nên còn gọi là vỏ Tắc Ráng. Còn Tam Bản là tên gọi của ghe (lớn hơn xuồng gấp nhiều lần).
Lần đầu tiên nghe vị sư thúc kia gọi là xuồng Tam Bản.

Trở lại câu chuyện kể về Rượu đế Đường Xuồng. 
Cách nay đúng 40 năm em còn nhớ như in trong trí. Hôm đó em theo Bảy Bửu về Đường Xuồng thăm bạn cũ của nó. Con đường từ Rạch Giá xuống Đường Xuồng, xanh xanh đồng cỏ như tranh họa đồ. Mạch sư thúc tả rồi em không viết lại kẻo sư đồ trùng ý. Em chỉ kể về thẳng bạn hiền của Bảy Bửu mà thôi.
Nhà thằng Khuôn (bạn của bảy Bửu) thuộc dạng không khá nhưng mà bạn bè lâu ngày gặp lại dù khá hay không cũng phải bài trận để mà tâm sự. Khuôn còn  có một chiến hửu cũng nghèo không kém. Bốn người hùn lại chỉ đủ tiền cỏng 2 lít để về mà thôi còn mồi màng nước đá nước điếc gì cũng đều là thứ xa xỉ đối với tụi nghèo kiết xác nầy. 
Chắc các sư thúc, sư bá biết trước năm 1975 ở Đường Xuồng người ta dùng nếp rặt để mà cất rượu đế, cho nên nồng độ rất cao, có thể đổ một ít rượu ra dĩa rồi bật cái hộp quẹt Zipo châm lửa nướng khô mực tại chỗ. Khô mực vừa thơm mùi rượu vừa nóng làm mồi đưa cay, xin hỏi các thúc bá còn thứ nào ngon hơn nữa?  
Uống rượu đế Đường Xuồng người ta dùng ly nhỏ bằng ngón tay cái chứ nếu dùng ly xây chừng hoặc tài chừng quất vô vài cái chỉ có nước nằm thẳng cẳng tại chỗ. Rượu Đường Xuồng có hậu ngọt thanh, vừa uống vô cổ họng là nóng rang như có đàn kiến lửa bò từ từ xuống dạ dầy. 
Nếu mà chơi một xị rồi thì ngọt hay đắng thiệt tình hết phân biệt nổi.

Không có mồi nhậu thằng Khuôn rủ đi bắt rắn mối "nướng lèo". 
Cập mé mương sau vườn nhà nó dưới mấy gốc cây, rắn mối chạy khá nhiều. Không biết hôm đó có thằng bạn mới làm nó rung tay hay sao mà nó cứ phóng chỉa trật lất hoài. Đi hơn nửa giờ mà đâm được có 3 con không đủ nhét kẻ răng. Bạn nó đề nghị:
- Hay là mình ra thăm "bẫy vịt " đi, coi thử có con vịt lạc nào sụp bẫy không?
Chắc là các thúc bá đang thắc mắc:
- Cái thằng nầy xạo quá. Người ta làm bẫy để bắt chim, cò, heo rừng, chồn ..v..v chứ vịt là gia súc nuôi ăn thịt hoặc lấy trứng, luôn luôn ở trong tầm tay ai lại đi làm bẫy bao giờ.
Xin thưa với chư vị  "Bẫy vịt " là cách gọi mỹ miều của nghệ thuật "ăn cắp vịt " mà họ đặt ra.
Thật tình mà nói tên Khuôn nầy đâu có ăn cắp vịt của ai. Chẳng qua là nó xin mà không cần hỏi của cô, dì, chú, bác, cậu mợ của nó mà thôi.
Làm một cái bẫy để bắt vịt rất ư là đơn giản. Chỉ cần đào một cái lỗ lớn bằng cái thúng sâu hơn nửa thước rồi phủ gốc rạ lên trên. Mùa khô dân nuôi vịt thường thả vịt lan trên những cảnh đồng để vịt lượm lúa rớt mà ăn. Bầy vịt khi đi ngang qua cái bẫy thế nào cũng có một vài con  "vịt lạc " rớt hố. Cái quan trọng là đem dấu đất đào ở đâu xa xa cho người chăn vịt không phát hiện.
Bốn người tới miệng hố, vừa kéo đám gốc rạ ra dưới đáy hầm không chỉ có một con mà tới hai chú vịt lạc. Không biết chúng sập bẫy bao lâu rồi. Chắc là kêu cứu lạc họng nên chúng nằm xụi lơ cán cuốc.
Là vịt ăn cắp của bà con chòm xóm, nên thằng Khuôn không dám đem vô nhà làm thịt nấu cháo. Rồi lông lá đổ đi đâu? Không khéo ba má nó phát hiện là hai bàn đít no đòn chứ không có phải là 5 roi như Mạch sư thúc kể. 
Nhưng mà dân nhậu luôn luôn có những sáng kiến độc đáo để đối phó mọi tình huống có thể xảy ra Thằng Khuôn kéo từ chú vịt lên vặn cổ một cái cụp. Nó tìm đất sét nhồi nhuyễn rồi đấp kín thành hai con vịt đất. Sau đó dùng gốc rạ đốt đỏ hai con vịt cho đến khi chín. 
Bạn nó thì vô nhà làm một dĩa muối ớt, kéo ra một tấm đệm trải dưới gốc xoài nó cũng không quên chọt thêm ít trái xoài sống làm dưa chua.
Hai con vịt đất vừa nguội bớt thì được đập ra tất cả lông lá đều dính khắn vào đất nên khi gở đất ra thì chỉ còn thịt vịt vàng ngậy chảy mở ròng ròng cứ thế mà xé ra chấm muối ớt đưa cay với rượu đế Đường Xuồng...
Tuy là không có tẩm bất cứ thứ gia vị nào nhưng đệ tử bảo đảm ngon tuyệt cú mèo. Các thúc bá nào không tin cứ thử đi thì sẽ rõ. Sau nầy nghe nói món nầy được đưa vào thực đơn nhà hàng làm đặc sản Miền Tây không biết thực hư ra sao. 
Còn bốn đứa nhóc mà chơi hai lít đế Đường Xuồng các thúc bá biết chuyện gì xảy ra rồi nên không cần phải kể, chỉ là chờ đi khiêng xác mà thôi. 
Nhưng hên quá vườn nhà thằng Khuôn mát mẻ cho nên bốn đứa chỉ bị ngủ tới chiều còn xác chưa bị cô nào khiêng hết, nên hôm nay còn ngồi đây để mà kể lại làm vui cho mọi người...

Lanh Nguyễn